با گذشت حدود ۱۲ سال هنوز این طرح راه به جایی نبرده و اجرای آن درهاله‌ای از ابهام قرار دارد. «هادی زبده» شهردار منطقه ۱۶ در پاسخ به این سؤال که سرانجام این طرح به کجا انجامیده، می‌گوید که یکی از گزینه‌های کارگشا و عملی در این زمینه پیوند حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی است که کار مطالعاتی آن آغاز شده است.
شهردار منطقه ۱۶ عقیده دارد که با به تعویق افتادن طرح انتقال ترمینال مسافربری جنوب به حریم منطقه ۱۸، بهتر است ایده تازه‌ای مطرح شود که قابلیت اجرایی شدن داشته باشد و هزینه کمتری را هم به شهر تحمیل کند. «هادی زبده» ادامه می‌دهد: «برای انتقال پایانه مسافربری جنوب به حریم شهر ابتدا باید زمینی خریداری و بعد زیرساخت‌های آن آماده شود. مثلاً ساخت بزرگراه، تأمین آب، برق، گاز، مخابرات و... که بودجه زیادی می‌خواهد و در عمل توجیه اقتصادی ندارد. در چنین شرایطی پیشنهادی را مطرح کردیم که مورد استقبال قرار گرفته، اما به کار مطالعاتی نیاز دارد. »
زبده اضافه می‌کند: «ایستگاه مرکزی راه‌آهن حدود ۱۷۵ هکتار از منطقه ۱۶ را پوشش داده، البته به جز حریم راه‌آهن و مسیر ریلی. پیشنهاد ما این است که پایانه مسافربری جنوب به فضای مناسبی در راه‌آهن مرکزی انتقال پیدا کند و پیوند حمل‌ونقل زمینی(جاده ای) و ریلی ایجاد شود؛ درست مثل همه دنیا. با عنایت به این موضوع که همه زیرساخت‌های موردنیاز از جمله گاز، برق، مخابرات و... در این محل مهیاست و هزینه زیادی تحمیل نمی‌کند. با این کار شهروندان پس از پیاده شدن از اتوبوس، می‌توانند سوار قطار شوند و برعکس. »
- آزادسازی ۲۰ هکتار زمین در ترمینال
پیوند حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای آثار مثبت فراوانی در زندگی و رفاه شهروندان دارد. شهردار منطقه ۱۶ در این زمینه توضیح می‌دهد: «با اجرای این پروژه ۲۰ هکتار زمین ترمینال مسافربری جنوب آزاد می‌شود و می‌توان آن را برای تأمین سرانه‌های موردنیاز و ضروری مردم صرف کرد. متأسفانه ترمینال جنوب آسیب‌ها و ناهنجاری‌های زیادی از جمله معضل شیوع اعتیاد، دختران فراری و... دارد که با اجرای این طرح برطرف می‌شود. ناگفته نماند که این کار برای راه‌آهن درآمدزایی هم دارد، چرا که مسافران اتوبوس به سهولت می‌توانند از خدمات ریلی استفاده کنند. »
- پیگیری مشکلات ساکنان حریم ریل
شهردار منطقه ۱۶ در بخش دیگری از صحبت‌هایش به مشکلات خانواده‌هایی که در حریم ریل راه‌آهن سکونت دارند اشاره می‌کند. این گروه از شهروندان هرچند در خانه‌ها و ساختمان‌های فرسوده زندگی می‌کنند، اما اجازه نوسازی به آنها داده نمی‌شود و این مسئله باعث شده کیفیت زندگی و رضایتمندی مردم پایین بیاید. طبق قانون این خانه‌ها که در حریم راه‌آهن قرار گرفته‌اند، ارائه هرگونه مجوز برای ساخت‌وساز ممنوع است. زبده عنوان می‌کند: «مکاتباتی با مسئولان راه‌آهن داشتیم. طبق قانون، حریم ریل راه‌آهن حدود ۳۴متر است، اما موضوع چالش برانگیز، مسئله‌ای است که مدیران راه‌آهن مطرح می‌کنند و می‌گویند ۳۰متر در قسمت شرقی و ۳۰متر در قسمت غربی راه‌آهن نیز به‌عنوان حریم راه‌آهن تلقی می‌شود؛ یعنی در این بخش هم نباید ساخت و ساز انجام شود. » شهردار منطقه ۱۶ اضافه می‌کند: «در این حریم خانواده‌های زیادی زندگی می‌کنندکه هرزمان به شهرداری مراجعه می‌کنند تا پروانه ساخت بگیرند، به آنها گفته می‌شود خانه‌تان در حریم قرار گرفته و نمی‌توانید بسازید. وقتی هم که به مسئولان راه‌آهن مراجعه می‌کنند پاسخ و جواب قانع‌کننده‌ای نمی‌گیرند. » زبده در پاسخ به این سؤال که در دوره‌های قبل زمزمه‌هایی در زمینه خرید خانه‌های حریم راه‌آهن که در طرح قرار گرفته بودند، وجود داشت و حتی گفته می‌شود سال‌ها قبل، شهرداری چند پلاک را هم خریداری کرده است، می‌گوید: «چون این املاک در حریم راه‌آهن قرار دارند امکان خرید توسط شهرداری وجود ندارد. »
- راه‌آهن؛ نمایی باشکوه از معماری
ساخت و بهره‌برداری از ایستگاه راه‌آهن تهران به دوره پهلوی اول برمی‌گردد که در جنوب میدان راه‌آهن و در مرز مشترک مناطق ۱۱ و ۱۶ قرار گرفته است. جالب اینکه این اثر معماری ۲۰ اسفند سال۱۳۷۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. طبق اسناد موجودکلنگ ساختمان ایستگاه راه‌آهن تهران ۲۳ مهر سال ۱۳۰۶ در اراضی جنوب تهران، که بیرون از دروازه گمرک بود، به زمین زده شد.
وسعت ایستگاه راه‌آهن تهران به‌طور تقریبی ۱۷۴ هکتار است که به خیابان‌های شوش‌ـ‌میدان بهمن (بزرگراه بعثت و خیابان ری) و شهیدرجایی راه می‌یابد. بنای ایستگاه مرکزی راه‌آهن با الهام از معماری ایران باستان، با الگوبرداری از سبک «آرمان گرایی» به شکل وسیع ساخته شده و این ریتم در طرح پنجره‌ها، بازشوها و دیوارها نیز آشکار است. ایستگاه از پی تا سقف با آهن و سیمان ساخته شده و پنجره‌های آن از برنز و آهن و برون نمای خارجی آن از سنگ سفید تراورتن است که از معدن سنگ پل سفید استخراج شده است. از مجموع مساحت ایستگاه مرکزی راه‌آهن تهران ۳۰ هزار مترمربع به ایستگاه مسافربری اختصاص دارد که شامل سالن انتظار و ۵ سکو است.
نظر شما